Cơ thể mỗi người cần rất nhiều hợp chất để phát triển và khỏe mạnh. Trong đó, chất béo giữ vai trò cực kỳ quan trọng. Vậy, hợp chất này có ảnh hưởng như thế nào đối với sức khỏe của con người? Nó có lợi hay có hại? Để hiểu rõ hơn chúng ta cùng tham khảo nội dung bên dưới nhé!
Định nghĩa khoa học của chất béo là gì?
Chất béo là một dạng lipid và được tạo thành từ este giữa ancol và acid béo. Chúng là những hợp chất có thể hòa tan trong dung môi hữu cơ, không thể tan trong nước và nhẹ hơn nước nên thường nổi trên mặt nước.
Hợp chất này thuộc nhóm chất cung cấp năng lượng co cơ thể giống như đạm, đường nhưng nó sẽ có dạng đậm đặc nhất. Chất béo cung cấp nhiều calo với 1g thì sẽ cung cấp 9 calo năng lượng.
Cấu tạo cơ bản đều từ những axit bé với 2 nhóm chính đó là:
- Axit béo không no: Bao gồm axit oxalic, axit oleic, axit, axit arachinonic hoặc axit linoleic.
- Axit béo no: Bao gồm axit caprylic, axit panmitic, axit stearic và thường nhóm axit này sẽ được tìm thấy ở trong mỡ của các loại động vật.
Lợi ích của chất béo là gì?
Đối với cơ thể thì chất béo có vai trò khá quan trọng. Nó tham gia việc xây dựng cấu trúc của cơ thể. Cụ thể lợi của nó như sau:
Cung cấp và dự trữ năng lượng
Chất béo có vai trò quan trọng trong việc cung cấp năng lượng cho cơ bắp và các hoạt động của cơ thể. So với protein thì nó chứa nhiều calo hơn, 1g thì cung cho cơ thể 9 calo.
Ngoài ra, nó còn đóng vai trò cực kỳ quan trọng đối với hoạt động sống của tế bào. Bởi vì hợp chất này có mặt ở trong màng của nội quan các tế bào, mặt trong màng các tế bào, ti thể và nhân. Đặc biệt, nó còn có vai trò lớn trong quá trình dự trữ năng lượng và điều tiết năng lượng. Nó bảo vệ cơ thể của con người trước những sự thay đổi bất thường của khí hậu.
Hỗ trợ hấp thụ vitamin
Chất béo có thể được xem như một dạng dung môi. Nó đóng vai trò hỗ trợ việc hấp thụ và vận chuyển các vitamin như vitamin A, D, K, E…. để bổ sung cho cơ thể. Những vitamin này rất quan trọng đối với sức khỏe giúp tăng cường hệ miễn dịch, chống lại lão hóa và năng cấp chức năng của thị giác.
Cung cấp nhiều loại axit cần thiết
Chất béo cũng trở thành một nguồn cung cấp các loại axit béo quan trọng cho cơ thể. Những axit này cơ thể không thể tự tổng hợp được như omega 6, omega 3 (acid Linoleic). Trong đó omega 3 được tìm thấy nhiều ở trong các loại dầu cá. Còn omega 6 được tìm thấy trong các loại dầu thực vật như dầu đậu nành, dầu đậu phộng, dầu mè.
Biểu hiện của tình trạng thừa hoặc thiếu lipid
Việc thừa hay thiếu chất béo đều có ảnh hưởng rất nghiêm trọng đối với cơ thể. Để biết được mình đang bị thừa hay thiếu hợp chất này thì mọi người hãy dựa trên những biểu hiện sau:
Thiếu chất béo
Chất béo cực kỳ quan trọng và khi cơ thể chúng ta thiếu hợp chất này sẽ có những biểu hiện sau:
Cảm thấy lạnh
Khi chất béo được bổ sung không đầy đủ thì bạn có thể cảm thấy bị lạnh trong khi thời tiết rất nóng. Theo nghiên cứu của các chuyên gia thì các tế bào mỡ có vai trò rất quan trọng trong việc giữ ấm và tạo nhiệt. Vì thế những người có lượng mỡ cực thấp thì sẽ cảm thấy lạnh hơn so với những người khác.
Đau nhức và uể oải
Các xương khớp trong cơ thể sẽ thỉnh thoảng xuất hiện những cơn đau. Sẽ có nhiều lý do để khiến cho bạn cảm thấy đau ví dụ như viêm hoặc chấn thương. Tuy nhiên, nếu bạn bị thiếu các axit béo thì những triệu chứng đau này sẽ trở nặng và tồi tệ hơn.
Bởi bình thường, chất béo sẽ giúp cơ thể giảm viêm và khôi phục chấn thương. Nên khi thiếu hợp chất này thì cơ thể sẽ bị suy giảm và khiến cho đau nhức trở nên dai dẳng hơn.
Da bị khô
Nhiều người da trở nên bị bong tróc, khô và ngứa thì nguyên nhân rất có thể là do việc bổ sung thiếu các loại axit béo. Sự thiếu hụt những axit cần thiết sẽ khiến cho da xuất hiện tình trạng viêng, khô. Do đó mọi người hãy bổ sung đủ omega 6 và omega 3 để làm giảm viêm nhiễm tạo nên mụn trứng cá.
Đường huyết áp không ổn định
Thông thường những người bị cao huyết áp và đường huyết áp không ổn định thì cần phải bổ sung các loại chất béo lành mạnh. Bởi thiếu các axit béo sẽ khiến cho cơ thể bị tụt huyết áp nghiêm trọng.
Không thể tập trung
Thiếu các loại axit lành mạnh sẽ khiến cho bạn thường xuyên rơi vào tình trạng mệt mỏi, lơ mơ và không tập trung. Theo các nhà khoa học thì omega 3 sẽ giúp cho cơ thể có thể cải thiện các chức năng về nhận thức.
Thừa chất béo
Việc thừa chất béo cũng cực kỳ nguy hiểm. Dấu hiệu để nhận ra mình bị thừa các axit béo cũng rất dễ nhận biết. Dưới đây là một vài đặc điểm biểu hiện ra ngoài khi cơ thể bị thừa hợp chất này.
Tăng cân
Trong các chất béo có chứa một hàm lượng calorie cao. Nó cung cấp lượng calo gấp đôi so với protein và carb. Vì thế khi hấp thụ quá nhiều axit béo sẽ khiến cho cơ thể bị tích tụ mỡ thừa và điều đó khiến cho cơ thể tăng cân nhanh hơn và nhiều mỡ hơn.
Hàm lượng cholesterol tăng cao
Một số loại axit béo có trong các loại động vật như thịt bò, phô mai bơ, vân mỡ sẽ rất gây hại cho sức khỏe của con người. Điều này làm tăng nguy cơ bị béo phì, tiểu đường và tim mạch bởi hàm lượng cholesterol tăng cao.
Tạo ra hơi thở có mùi
Khi cơ thể bạn hấp thụ quá nhiều chất béo và biến nó thành năng lượng chính thì nó sẽ sản xuất ra xeton và trong miệng có mùi khó chịu. Do đó những ai thường xuyên sử dụng chế độ ăn kiêng thì cần phải vệ sinh răng miệng kỹ càng hơn.
Hệ tiêu hóa có vấn đề
Khi một người ăn nhiều thực phẩm chứa nhiều axit béo thì thường sẽ giảm các loại rau củ và hạt ngũ cấp. Điều đó sẽ khiến cho cơ thể bị thiếu hụt đi một lượng chất xơ quan trọng. Như vậy hệ tiêu hóa sẽ xuất hiện vấn đề và làm tăng khả năng bị táo bón.
Cơ thể thiếu linh hoạt
Các loại axit béo đều có thể gây nên hội chứng tăng giảm năng lượng nhanh và chứng đầy hơn. Do bạn luôn cảm thấy đầy hơn nên các hoạt động của cơ thể cũng trở nên chậm chạp hơn nhiều.
Tại sao nói lipid là kẻ thù của dân “Eat clean”?
Những người ăn theo chế độ eat clean thường xem các chất béo là kẻ thù số 1. Bởi vì lượng axit béo được hấp thụ nhiều thường dẫn đến lượng calo cao hơn. Điều này sẽ dẫn đến tình trạng tích trữ axit béo trong cơ thể. Do đó, thông thường những ai theo chế độ eat clean thì họ sẽ giảm bớt việc hấp thụ hợp chất này vào trong cơ thể.
Top những món ăn giàu chất béo
Dưới đây là danh sách những loại thực phẩm có chứa nhiều chất béo tốt cho sức khỏe.
Sữa chua
Đây là loại thực phẩm chứa nhiều lipit lành mạnh với nhiều chất dinh dưỡng quan trọng cho cơ thể. Trong sữa chua còn chứa nhiều loại vi khuẩn cực kỳ có lợi cho cơ thể. Theo nghiên cứu thì loại thực phẩm này có thể giúp chống lại căn bệnh béo phì và bệnh về tim mạch.
Dầu oliu
Loại thực phẩm có rất nhiều lipit và rất tốt cho sức khỏe. Trong dầu oliu chứa những thành phần thiết yếu cho một chế độ ăn chay của người dung ở khu vực Địa Trung Hải. Trong dầu còn chứa các loại vitamin K và E được nạp vào chống quá trình oxy hóa. Ngoài ra, nó còn được sử dụng để cải thiện chỉ số cholesterol, giảm huyết áp.
Hạt Chia
Trong hạt chia chứa rất nhiều lipit với 28g có thể có 9g chất béo. Nhưng tất cả carbs có trong loại hạt này đều là chất xơ và lượng calo thì do lipid cung cấp với hơn 80%. Do đó có thể nói rằng hạt chia là một loại thực vật có chứa nhiều lipid có lợi cho sức khỏe.
Cá
Hầu hết chất béo có trong các loại động vật không được đánh giá cao về việc có lợi cho sức khỏe. Tuy nhiên, các loài cá chính là ngoại lệ. Trong cá chứa nguồn axit béo omega 3 là lipid tốt cho cơ thể và giúp cho tim mạch phát triển khỏe mạnh. Những hợp chất này sẽ giúp cho bộ não hoạt động sắc nét và ngăn ngừa lão hóa.
Sô cô la đen
Thực phẩm này chứa rất nhiều chất béo với khoảng 65% calo. Theo nghiên cứu thì những người ăn socola đen thì sẽ giảm nguy cơ bị tử vong vì bệnh tim. Ngoài ra, nó còn giúp cho con người có thể cải thiện chức năng của não và bảo vệ làn da khỏi ảnh hưởng của mặt trời.
Có nên cắt chất béo ra khỏi bữa ăn?
Các nhà nghiên cứu đã khẳng định rằng lipit là một nguồn năng lượng cực kỳ quan trọng cho cơ thể. Nó có nhiều vai trò lớn trong quá trình hòa tan vitamin và dự trữ năng lượng cho cơ thể.
Lipit giúp cơ thể hòa tan những vitamin cần thiết như A, K, D,E… , các axit béo như omega 6 và omega 3. Ngoài ra, hợp chất này còn tham gia vào cấu tạo của tế bào, đặc biệt là khu vực não.
Như thế, việc thiếu lipid trong chế độ dinh dưỡng ảnh hưởng rất lớn đến sức khỏe của con người. Nó sẽ khiến cho cơ thể bị mất cân bằng dinh dưỡng, thiếu hụt năng lượng. Khi cơ thể không được nạp đủ lipit sẽ khiến cho cơ thể không được hấp thu các loại vitamin tan trong dầu.
Vì thế, việc cắt chất béo ra khỏi bức ăn là hoàn toàn không được. Kể cả những đứa trẻ bị béo phì cũng không được làm điều đó. Những người thừa cân chỉ có thể giảm bớt lipid trong khẩu phần ăn chứ không thể giảm hoàn toàn.
Lời kết
Như vậy, toàn bộ thông tin quan trọng nhất về chất béo đã được bài viết cập nhật đầy đủ và chi tiết. Hy vọng những nội dung trên sẽ có ích cho việc chăm sóc sức khỏe của mọi người. Hãy cập nhật trang web thường xuyên để có thể tìm hiểu thêm nhiều điều thú vị khác nhé!
